Welkom bij BIAwerkplaats

Artikel 150 De burger in een andere rol

• De raad stelt een verordening vast waarin regels worden gesteld met betrekking tot de wijze waarop ingezetenen en belanghebbenden worden betrokken bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van gemeentelijk beleid.
• In de verordening worden tevens regels gesteld over de wijze waarop ingezetenen en maatschappelijke partijen gebruik kunnen maken van het uitdaagrecht.
• Het uitdaagrecht houdt in dat ingezetenen of maatschappelijke partijen een verzoek kunnen indienen bij het gemeentebestuur om de uitvoering van (een deel van) een gemeentelijke taak over te nemen, als zij menen deze taak beter, goedkoper of anderszins effectiever te kunnen uitvoeren.
• De raad bepaalt in de verordening onder welke voorwaarden dat recht kan worden uitgeoefend en welke procedure geldt voor beoordeling, besluitvorming en verantwoording.

Het belangrijkste aan de wetswijziging per 1 januari 2025 is dat de burger uitgenodigd wordt een andere rol aan te nemen in de gemeenschap waarin hij woont en leeft. En dan gaat het vooral om de rol in relatie tot de gemeente. De gemeente heeft als de grote problemen oplosser zijn beste tijd gehad. Toen de problemen overzichtelijk waren, werkte dat nog wel. Maar inmiddels is het bijna niet meer te doen voor de gemeente om oplossingen voor alle problemen te vinden. En we komen er ook steeds meer achter dat we niet in problemen wonen maar in een woonomgeving die de moeite waard is om te beschermen, te koesteren en dat uit te dragen. En de burger is de afgelopen decennia voor een groot deel vervreemd geraakt van de gemeente die met bureaucratische middelen uit alle macht zijn best deed om de problemen op te lossen. Een deel van de burgers heeft zich achter zijn schutting terug getrokken en laat de problemen die buiten zijn schutting zich voordoen aan de gemeente over. Een ander deel van de bewoners (onderzoek van 10 jaar geleden) is druk, schutting overschrijdend bezig (8%), maar doet dit zonder de gemeente. Kortom, die wetswijziging is niet voor de grap bedacht. Dit vraagt zowel van de burger als van de gemeente bezinning en actie.

Niet dat het nu ineens totaal anders moet. Er zijn al veel gemeenten die al langere tijd proberen dichter bij de leefwereld te komen. Er zijn ook al veel burgers die initiatieven nemen om problemen samen met de buurt op te lossen. En niet alleen probleem oplossend maar ook samen genietend bezig te zijn. Maar de verbinding tussen de leefwereld en de systeemwereld is moeizaam. Voor de gemeente is het wennen om de burger in een andere rol te zien. Als coproducent van kracht en welzijn in de gemeente. En voor de burger is het wennen dat achter die bureaucratie veel betrokken ambtenaren schuilen die zeer betrokken zijn bij het wel en wee van de leefwereld.

En ja, de sceptici onder u zullen zeggen dat de burger niet achter zijn schutting van daan te krijgen is. Ik ben daar optimistisch over. Ik baseer dat op mijn jaren lange ervaring als dorpsraad voorzitter, gemeenteraadslid en voorzitter van een grote buurtcoöperatie. Heb dat ook nog in een heldere cursus uitgewerkt.

Auteur: Ton Kunneman

Gepubliceerd op: 20-10-2025