Er valt veel te leren van Buurtinitiatieven
Twintig jaar geleden werd de basis gelegd voor het uitdaagrecht, een wet die burgers meer ruimte geeft om taken van de overheid over te nemen.
Sinds 1 januari 2025 is deze wet officieel van kracht. Dit biedt kansen, maar ook uitdagingen -
want er is een groot verschil tussen iets weten en daadwerkelijk iets doen.
We weten al lange tijd dat we maatregelen moeten nemen om het milieu te redden, maar echte verandering verloopt traag.
Dit heeft alles te maken met hoe ons brein werkt: voordat we tot actie overgaan, moet er meer gebeuren.
Vaak blijft het eerst bij discussies, rapporten en plannen. Hoewel kennis waardevol is, leidt meer kennis niet automatisch tot actie.
De Kracht van Mindsets
Onze perceptie van de werkelijkheid wordt gekleurd door onze mindset - onze overtuigingen, ervaringen en verwachtingen. We nemen ons verleden mee in hoe we kijken, luisteren en handelen. Dit geldt ook in de politiek en het bestuur. Stel dat iemand jou vertelt over een flexibele ambtenaar. Maar als jouw ervaring is dat ambtenaren juist inflexibel zijn, dan moet dat nieuwe verhaal eerst door jouw bestaande overtuiging heen zien te komen. Of je het aanneemt, hangt af van hoe het wordt verteld en of je openstaat voor verandering. Mindsets zijn hardnekkig, vooral als ze gekoppeld zijn aan emoties of persoonlijke ervaringen. Ze veranderen niet zomaar, zelfs niet wanneer iemand bewijst dat ze onlogisch zijn. Dit speelt een grote rol bij buurtinitiatieven, die vaak botsen met de gevestigde denkwijzen in gemeentehuizen.
De Beleidsbubbel en Buurtinitiatieven
Binnen gemeenten leven veel overtuigingen die buurtinitiatieven in de weg kunnen staan, zoals:
- “Ambtenaren zorgen slecht voor de stad.”
- “Ambtenaren zorgen slecht voor de stad.”
- “Controle is beter dan vertrouwen.”
- “Dit is wettelijk niet mogelijk.”
- “De materie is veel te moeilijk.”
- “Ze hebben er geen verstand van.”
- “We moeten het onder controle houden.”
Deze overtuigingen vormen samen een beleidsbubbel - een systeem waarin professionals vooral met elkaar in gesprek zijn en weinig contact hebben met de buitenwereld. Hierdoor blijft het moeilijk om nieuwe perspectieven toe te laten.
Hoe verander je een Mindset?
Mindsets kunnen evolueren, maar dit vraagt bewustzijn en bereidheid om te leren. Wat helpt:
- Erkennen dat jouw mindset een benadering van de werkelijkheid is, geen absolute waarheid.
- Inzien dat je voortdurend in ontwikkeling bent.
- Onrust en irritatie herkennen als een teken van verandering
Mensen groeien en veranderen, vaak door ervaring en inzicht, ook bekend als 'door schade en schande wijs worden'.
Buurtinitiatieven: De Kracht van Actie
Wanneer er sprake is van stilstand en onzekerheid, groeit vaak de roep om een sterke leider. Maar buurtinitiatieven laten zien dat verandering ook anders kan: zonder hiërarchische sturing, met een sterk gemeenschapsgevoel en gedragen door waarden. Deze initiatieven werken niet volgens opgelegde plannen van bovenaf, maar komen voort uit betrokkenheid en samenwerking. Toch botsen ze vaak met de mindset van beleidsmakers, waardoor ze niet altijd erkend worden. Buurtinitiatieven leren ons waardevolle lessen over wat mensen écht belangrijk vinden en hoe we anders kunnen organiseren. Hun kracht ligt in actie en verbinding, en dat is iets waar iedereen van kan leren.
Deel jouw ervaringen door een e-mail te sturen naar: info@biawerkplaats.nl
Auteur: Ton Kunneman
Gepubliceerd op: 2 juni 2025